Voordat CuPuDo in 2016 het levenslicht zag, werd Tilburg al decennialang verfraaid met (historische) monumenten. Vanaf het begin van de jaren zestig kwam er ook ruimte voor meer eigentijdse kunstuitingen. In 1976 besloot de gemeente Tilburg zelfs om 1% van de kosten voor het bouwrijp maken van terreinen voor bestemmingsplannen te reserveren voor beeldende kunst in de gebouwde of te bouwen omgeving. Door deze zogenaamde percentageregeling kwam er voor het eerst structureel geld vrij voor kunst in het publiek domein.
MASTERPLAN BEELDENDE KUNST
Na geld kwam er ook een visie op eigentijdse kunst in het publiek domein. Het Masterplan Beeldende Kunst Tilburg (1983) van Ton Baljeu werd een mijlpaal in de geschiedenis van de openbare kunst in Tilburg. Met zijn masterplan wilde Baljeu een samenhangend geheel van eigentijdse kunstwerken creëren die de structuur van de stad zouden duiden. In de uitwerking beschreef hij vijf routes: een ring voor de binnenstad, twee noord-zuid assen door de oudere stadsdelen en twee oost-west assen tot in de westelijke uitbreidingswijken. De percentageregeling zorgde voor geld waarmee losse, aan (nieuw)bouwprojecten gerelateerde kunstwerken werden gemaakt. De gebiedsbenadering van Baljeu zorgde er vervolgens voor dat het artistieke aspect van de stedelijke ruimte voor het eerst in samenhang werd bezien.
KORT
Een volgende stap voor kunst in het publiek domein werd gezet in 2002 met het Kunstenplan Openbare Ruimte Tilburg (KORT). De gemeente Tilburg vroeg Ole Bouman een visie te ontwikkelen op de totstandkoming van kunst in de publieke ruimte. In Bouman’s visie maakten niet langer stedenbouwers en architecten de dienst uit, maar moest kunst het resultaat zijn van maatschappelijke processen. Zijn visie nam het samenspel van maatschappelijke krachten die in Tilburg werkzaam zijn als uitgangspunt.
KORT was in meerdere opzichten vernieuwend. Allereerst werd kunst breder opgevat dan objecten (of beelden) op straten en pleinen. Het dynamische karakter van Tilburg werd vanaf dat moment namelijk ook ondersteund door andere (tijdelijke) vormen van beeldende kunst en creativiteit.
Ook het beroep dat werd gedaan op inwoners en belanghebbenden was nieuw. Voor iedereen die ideeën had of mee wilde werken aan de realisatie van beeldende kunst in de Tilburgse openbare ruimte was het werkpakket KORT beschikbaar. In 2011 werd dit beleid stopgezet.
CUPUDO
Vanaf 2016 wordt de draad weer opgepakt en werkt Tilburg met het beleid Cultuur in het Publieke Domein (CuPuDo). Een brede stadsverkenning met de gemeente, de cultuursector, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven wees namelijk uit dat er behoefte was aan meer en nieuwe kunstwerken in de openbare ruimte. Grootschalige kunstprojecten waarmee Tilburg zich (inter)nationaal op de kaart zet én lokale kunstprojecten die de betrokkenheid en leefbaarheid in de wijken vergroten. De rol van de gemeente bij kunst in de openbare ruimte is sinds 2016 verschoven van regisseren naar faciliteren. Bij deze faciliterende rol horen soepele regels en meer structurele middelen.
CuPuDo sluit vanuit deze visie sterker dan voorheen aan bij de behoeften van de Tilburgers en fungeert als een stadslab dat actief zoekt naar initiatieven in de wijk om deze mooier en beter te maken. Betrokkenheid van inwoners zorgt namelijk voor meer beleving van en waardering voor cultuur in de directe leefomgeving.
CuPuDo is vanaf de start betrokken bij grote én kleine stedelijke ontwikkelvraagstukken. Zo draagt CuPuDo bij aan een toekomstbestendige en aantrekkelijke openbare ruimte in Tilburg! Een openbare ruimte met een sterke, herkenbare identiteit die aansluit bij de levensstijl van de bewoners van alle Tilburgse wijken. De identiteiten van Tilburg en de Tilburgers worden benadrukt in kunstwerken op locaties waarmee inwoners zich verbonden voelen. Want in een met zorg en oog voor kwaliteit ingerichte openbare ruimte heeft kunst maximale impact.
